Ọ̀rọ̀Yorùbá: ÀRÒKỌ

Ọ̀FỌ̀ ṢẸ̀ WÁ NÍNÚ ẸBÍ WA

APÁ KEJÌ

....
.
Ẹ̀gbọ́n mi sọ pé òun tì wá àwọn méjéèjì lọ sí ilé àbúrò rẹ̀, ṣùgbọ́n òun kò bá ẹnìkan ní ilé. Bàbá mi kàn dáhùn pé, ‘Bẹ́ẹ̀ni ara àbúrò òun ni kò dá. Ìyá mi ti fi àkísà nu ojú rẹ̀, ṣùgbọ́n omijé kò í tì í bọ́ ní ojú rẹ̀. Ojú rẹ̀ wá pọ́n wẹ̀ẹ̀ bí ẹrẹ iná. Wọ́n ní kí a lọ sí ẹ̀hìnkùlé, ó rẹ àwọn púpọ̀, àwọn sì fẹ́ lọ sinmi. ‘Ṣé kò sí nkan’ ni èmi àti ẹ̀gbọ́n mi ḿ bèèrè, ‘Kò sí nkan, ‘ ni wọ́n dáhùn. Ọ̀dẹ̀ ènìyàn pàápàá á ti mọ̀ pé ǹkan ḿ bẹ, bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé a kò mọ nkan náà.
.

Àbúrò mi ń yí kẹ̀kẹ́, ó fi ń pariwo. Ń ṣe ni mo pariwo mọ́ ọn, tí mo ní kó mọ̀ pé òníni ọjọ́ ìsinmi ni àti wí pé àti bàbá àti ìyá wa ni inú wọn kò dùn. Bàbá mi kọjá sí ilé ìwẹ̀, mo ní èrò pé ó lọ tọ̀ ni, ṣùgbọ́n ó pẹ́ kí ó tó jáde, ó ní kí n bu omi fún òun kí òun mú, ṣùgbọ́n kàkà kí ó mu omi náà, ojú ni ó fi bọ́, ó sì dámi lójú pé ó ti sọkún.
.

Mo bèèrè, mo ni, ‘Bàbá, ṣé kò sí nkan?’ Ó wò mí, ó mú mi lọ́wọ́ d́ní bí ẹni pé kò le dá dúró mọ́. Ó ní, Ìyábọ̀, àbúrò mi tí ẹ̀ ń pè ní Bùrọ̀dá Eréko ni ó ń ṣàìsàn púpọ̀; àwọn oníṣègùn òyìnbó tí ó yẹ̀ ẹ́ wò sọ pé kò dájú pé ó lè yè, nítorí àìsàn ikú ni àìsàn náà. ‘Ṣé kò ì kú,’ ni mo bèèrè, ó sì dámi lóhùn pé, ‘Ko ̀ ì kú.’ Mo ní n ó lọ gbàdúrà kí ó má kǔ. Bàbá mi mi’rí, ó jù mí lọ́wọ́ sílẹ̀, ó sì wọ yàrá rẹ̀ lọ.’
.

Mo lọ pe ẹ̀gbọ́n mi, mo sì sọ fún un ohun tí bàbá mi sọ fún mi. Àwa méjèèjì lọ sí yàrá wa, a lọ kúnlẹ̀, a sì gbàdúrà wí pé kí Ọlọ́run dá ẹ̀mí rẹ̀ sí, kí ó má kǔ. Ó jọ l’ójú mi l’ọ́jọ́ náà pé bí a ṣegbàdúrà tán, ẹ̀gbọ́n wa àgbà kò ní í kú mọ́. Ni mo bá bá eré tèmi lọ, mo sì ti fi ọkàn sí I pé tí ó bá ṣe díẹ̀, ara rẹ̀ yóò yǎ, a ó sì tuńn rí I ní Sátidé tí ó ń bọ̀ gẹ́gẹ́ bí ìṣe rẹ̀.
.

Gbogbo ènìyàn ń wá kí wa ní ilé wa, àwọn ẹbí bàbá mi ń pòòyì, wọ́n á sọ ọ̀rọ̀ kẹ́lẹ́kẹ́lẹ́, ṣùgbọ́n kò sí ayọ̀ ní ojú wọn, ojú wọn kan gógó, kò sì sí ẹni tí ó pariwo sọ̀rọ̀ tàbí tí ó bèèrè óńjẹ lọ́wọ́ ìyá mi gẹ́gẹ́ bí àṣà ènìyàn kan tí ó fi ara mọ́ wa púpọ̀. Bí àlejò èyí bá dé, á ní ‘Ẹ kú aájò o, Olúwa á mú ẹsẹ̀ rẹ̀ padà sí ilé o’. Òmíràn á ní, ‘ Ẹsẹ̀ rẹ̀ ni o máa fi rin padà wálé o, Olúwa kò ní jẹ́ kí á gbọ́ o. A kò ní í sáré wá pè wá o.’ Bẹ́ẹ̀ ni kíkí ń pe kíkí, tí àdúrà ń pe àdúrà níjà.
.

Bí wọn ti gbìyánjú tó pé kí àwa ọmọdé- ilé mọ nkan kan, ń ṣe ni a mọ̀ pé ayọ̀ sí nínú ilé wa ní ọ̀sẹ̀ náà. Èyí kò sì ṣẹlẹ̀ rí. Ní ọjọ́ tí wọ́n dá ońjẹ tí ìyá mi gbé lọ sí ilé- ìwòsàn padà láìjẹ́ pé ènìyàn fọwọ́kàn àn ni ẹrù ti bà mí, ṣùgbọ́n mo sọ́ ọ́ sí ọkàn mi pe mo sá ti gbàdúrà ná. Bàbá Eréko kò le tí ì kú! Bàbá mi sá ju ú lọ púpọ̀, kò ṣàì tì bí ọmọ! Kò ì tìí tó àsìkò tí yóò kǔ.
.

Èrò mi ni pé kí ènìyàn tó kú ó ní láti ti gbéyàwó, kí ó sì ti bímọ! Èrò ọmọdé gbáà ni èyí, à ṣé ikú kò mọ ọmọdé, bẹ́ẹ̀ ni kò mọ àgbà, ẹni ikú bá rí ni ikú ú mú lọ.
.

O ́tó agogo mẹ́jọ tí wọ́n dá ońjẹ padà yìí ni, a rí alùfáà ìjọ wa, àti alùfáà àdúgbọ̀ wa tí kì í ṣe ti ìjọ wa. Àwọn bíi mẹ́rin mǐran tẹ̀lẹ́ wọn. Wọ́n rí mi lójú ọ̀nà, wọ́n ní kí n lọ pe bàbá àti ìyá mi wá. Mo fi ìjókǒ lọ̀ wọ́n. Nígbà tí ìyá mi ti rí àwọn àlúfáà wọ̀nyí, ń ṣe ni ó bú sẹ́kún, tí ó ń pariwo, tí ó ń jára mọ́lẹ̀. Erù ti lẹ̀ bà mí. Mo lérò pé wọ́n wá gbàdúrà kí ara bàbá wa kékeré yìí yá kíákíá ni, à ṣé wọ́n wá tú ọ̀fọ̀ ikú rẹ̀ ni.
.

- ÌYÁBỌ̀

14.10.16

ÀRÒKỌ

1 comment: